Kultura i historia Norwegii
Okres Wikingów – Dziedzictwo wojowników i odkrywców
Epoka Wikingów (IX–XI wiek) jest najważniejszym okresem w początkach historii Norwegii. Wikingowie z Norwegii byli zarówno wojownikami, jak i odkrywcami. Ich szybkie łodzie, zwane drakkarami, pozwalały im docierać do odległych krain.
- Podboje i osadnictwo: Norwescy Wikingowie zasiedlili Islandię, Grenlandię, a nawet dotarli do Ameryki Północnej (Winlandia), wyprzedzając Kolumba o około 500 lat.
- Religia i mitologia: Wikingowie czcili nordyckich bogów, takich jak Odyn, Thor i Freja, a ich wierzenia wpłynęły na późniejszą literaturę i sztukę Norwegii.
Wikingowie odegrali kluczową rolę w handlu, polityce i kształtowaniu wczesnej tożsamości Norwegii. Ich ślady można odnaleźć dziś w licznych muzeach, takich jak Muzeum Łodzi Wikingów w Oslo.
Christianizacja i średniowiecze
W X i XI wieku Norwegia przeszła proces chrystianizacji, który zapoczątkowali królowie Olaf Tryggvason i Olaf II Haraldsson (św. Olaf). Chrześcijaństwo wpłynęło na organizację społeczeństwa, architekturę (budowa kościołów klepkowych, np. w Borgund) oraz sztukę.
- Św. Olaf: Jego męczeńska śmierć w bitwie pod Stiklestad w 1030 roku przyczyniła się do jego kanonizacji. Św. Olaf stał się symbolem zjednoczenia Norwegii pod chrześcijaństwem.
Unie polityczne i walka o niepodległość
- Unia kalmarska (1397–1523): Norwegia, Szwecja i Dania były zjednoczone pod jednym władcą. Choć formalnie Norwegia istniała jako odrębne państwo, w praktyce była kontrolowana przez Danię.
- Unia z Danią (1537–1814): Przez blisko 300 lat Norwegia była częścią Królestwa Danii, co spowodowało osłabienie narodowej tożsamości, ale wzbogaciło kulturę o elementy duńskie, m.in. język i literaturę.
- Unia ze Szwecją (1814–1905): Po krótkiej próbie stworzenia niepodległej konstytucji w 1814 roku, Norwegia została zmuszona do wejścia w unię ze Szwecją. Niepodległość odzyskała dopiero w 1905 roku, kiedy Norwegowie w wyniku plebiscytu zdecydowali o wyborze własnego króla, Haakona VII.
Współczesność – od ubogiego kraju do potęgi
Do początku XX wieku Norwegia była biednym krajem rolniczym i rybackim. Sytuacja zmieniła się po odkryciu złóż ropy naftowej w latach 60. XX wieku. Dziś Norwegia jest jednym z najbogatszych krajów świata, znanym z wysokiego standardu życia i innowacyjnej gospodarki.
Kultura Norwegii
Tradycje ludowe
Norweska kultura ludowa jest mocno związana z naturą i folklorem. Legendy o trollach, huldrze (leśnym duchu) i innych stworzeniach są wciąż obecne w opowieściach i literaturze. Wioski w regionach takich jak Telemark zachowały tradycyjne stroje ludowe (bunad), które są noszone podczas świąt, np. 17 maja – Święta Konstytucji.
Literatura
Norwegia wydała na świat wielu znanych pisarzy, w tym:
- Henrika Ibsena, nazywanego "ojcem nowoczesnego dramatu", autora takich dzieł jak "Dzika kaczka" i "Peer Gynt".
- Knut Hamsun, laureat Nagrody Nobla za powieść "Błogosławieństwo ziemi".
- Jo Nesbø, mistrz kryminałów, którego seria o Harrym Hole podbiła świat.
Muzyka
- Norwegia jest znana z tradycyjnej muzyki ludowej, granej na skrzypcach (hardanger fiddle).
- Współcześnie kraj słynie z muzyki black metal (np. zespoły Mayhem, Burzum) oraz pop (Aurora, Alan Walker).
- Muzyka Edvarda Griega, inspirowana norweskim folklorem, wciąż jest popularna na całym świecie.
Sztuka i architektura
Norwegowie przywiązują dużą wagę do estetyki, co widać w ich tradycyjnych domach pokrytych trawą oraz nowoczesnej architekturze. Przykładem są:
- Gmach Opery w Oslo – przypominający lodowiec.
- Muzeum Muncha w Oslo, poświęcone twórcy słynnego obrazu "Krzyk".
Święta i obyczaje
- 17 maja – Święto Konstytucji: Najważniejsze narodowe święto, obchodzone paradami, uroczystościami i noszeniem strojów ludowych.
- Julebukk: Norweska wersja kolędowania w okresie świątecznym.
- Allemansträtten: Prawo dostępu do przyrody pozwala na swobodne biwakowanie, wędrówki i korzystanie z norweskich lasów oraz gór.
Ciekawostki o kulturze Norwegii
- Norwegowie spędzają dużo czasu na świeżym powietrzu, praktykując tzw. friluftsliv – filozofię życia w harmonii z naturą.
- Norwegia ma największe spożycie kawy na mieszkańca na świecie.
- W norweskich szkołach dzieci uczą się zarówno języka bokmål, jak i nynorsk.
- W kraju obchodzony jest Dzień Trolli, podkreślający rolę tych stworzeń w norweskim folklorze.
Komentarze
Prześlij komentarz